چهچه

بچه که بودم همش با داداش بزرگم (که هشت سال از من بزرگتره) و دوستانش (که هر کدوم حدود هشت سال از اون بزرگتر بودن) می پریدم. یکی از وجوه مشترک همه شون (همه مون!) این بود که به موسیقی سنتی ایرانی علاقه ی زیادی داشتند، ولی طرز برخوردشون با این قضیه جالب بود. خاطرات زیادی دارم که مربوط به همین قضیه می شن. مثلاً این حضرات مثل اکثر قدیمی های ما چهچه براشون خیلی مهم بود و آمار دقیق رکوردهای همه ی خواننده ها دستشون بود. مثلاً همه می دونستن رکورد شجریان که مربوط به فلان چهچه در فلان بیت فلان کاسته 11 ثانیه است. البته بعضی از اونایی که ذوب ولایــــت شجریان بودند مثلاً می گفتن: «نه، خداوکیلی قشنگ تا 11.2 ثانیه هم میاد». بعد می نشستن ده بار هی جلو و عقب می کردن و هی جر می زدن:

– بابا چطور نمی فهمی؟ نیگا نیگا، آاااااااا آه شد 11.2 دقیق دقیق

– مرد حسابی این تا 11 هم به زور اومد، اصلاً نیومد، 10.9…

– …

ایرج 14 ثانیه هم داشت. ولی رکورد جهانیش دست گلپا بود. لامصب 16 ثانیه شیرین چهچه می زد. راحت وسطش یه چرتی هم می زدی و پا می شدی، اون هنوز داشت می کشیدش.

یه یاروی خالی بندی هم بود که بعضی وقتا میومد مثلاً می گفت: «آقا جدیداً یه نوار از داریوش رفیعی گیرم اومده، باور نمی کنین، 21 ثانیه چهچه می زنه.»

همه با هم: «نـــــــــــــــه!!!»

– آره پس چی

خوب چون اون وقت ها اینترنتی وجود نداشت که بشه صحت و سقم این جور حرفا رو بررسی کرد، این حرفا بُرد خودش رو داشت. اگرچه همه می دونستن یارو خالی بنده، و اگر چه یه روز میومد میگفت 21 ثانیه و یه روز دیگه می گفت 33 ثانیه و یه روز 27 ثانیه و … و اگرچه اصلاً یه روز می گفت تاج اصفهانی و یه روز می گفت قوامی و … ولی چون تنها منبع همون نوارهایی بود که بود، امکان صحت حرفاش صفر هم نبود. پس همه یه جایی رو برای باور کردن حرفاش باقی می گذاشتن. اصلاً خوشمون میومد، حتی اگه دروغ بود.

اونوقت ها با خودم فکر می کردم خوب اگه گلپا 16 ثانیه چهچه می زنه و شجریان 11 ثانیه، پس چرا اینا بیشترشون طرفدار شجریانند. خیلی ذهنم درگیر این قضیه ی غیر قابل هضم بود. سال ها بعد به این نتیجه رسیدم که حتماً این جماعت طول چهچه براشون ملاک اصلی نبوده، بلکه مثلاً کیفیت چهچه، مناسب بودن جاش، و یا حتی چیزهای دیگه به غیر از چهچه.

ولی الان فهمیدم قضیه اینم نبوده. در واقع ملاک اصلی همون طول چهچه بوده و نه چیز دیگه. مساله اینجاست که اینا همشون در خودآگاه و ناخودآگاه خودشون ایمان و آرزویی داشتن که شجریان می تونه 50 ثانیه هم چهچه بزنه، ولی خودش نمی خواد.